Aort darlığı, kalpten çıkan ana atardamar olan aortun kapakçığında meydana gelen daralma durumudur. Bu daralma, kanın sol karıncıktan aort damarına geçişini zorlaştırarak kalbin iş yükünü artırır ve zamanla kalp yetmezliğine yol açabilir.
Aort kapağı darlığının nedenleri arasında doğumsal kapak anomalileri, romatizmal kalp hastalıkları ve yaşa bağlı kalsifikasyon yer alır. İlerleyen yaşla birlikte kalsiyum birikimi kapak hareketlerini kısıtlayarak daralmaya sebep olur.
Aort darlığında görülen belirtiler arasında göğüs ağrısı, nefes darlığı, bayılma ve çabuk yorulma bulunur. Hastalık sinsi ilerleyebilir, bu nedenle erken tanı ve düzenli kardiyolojik takip büyük önem taşır.
Aort darlığının tanısında ekokardiyografi temel yöntemdir. Bu görüntüleme ile kapak hareketleri, daralmanın derecesi ve kalp fonksiyonları ayrıntılı olarak değerlendirilir. Gerekirse ileri tetkikler de yapılır.
Aort darlığının tedavisi, daralmanın şiddetine göre değişir. İleri vakalarda cerrahi kapak replasmanı veya transkateter aort kapak implantasyonu (TAVI) uygulanarak kalp fonksiyonları ve yaşam kalitesi düzeltilir.
| Tanım | Aort kapağının daralması nedeniyle sol ventrikülden aortaya yeterli kan akışının sağlanamaması durumu. |
| Nedenleri | Konjenital biküspit aort kapağı, ileri yaşa bağlı kireçlenme (kalsifikasyon), romatizmal kalp hastalığı. |
| Risk Faktörleri | Yaşlılık, erkek cinsiyet, hipertansiyon, hiperkolesterolemi, diyabet, kronik böbrek hastalığı, sigara kullanımı. |
| Belirtiler | Göğüs ağrısı (angina), nefes darlığı, bayılma (senkop), çabuk yorulma, çarpıntı, kalp yetmezliği belirtileri. |
| Teşhis Yöntemleri | Fizik muayene (üfürüm duyulması), ekokardiyografi, elektrokardiyografi (EKG), kardiyak kateterizasyon, göğüs röntgeni, egzersiz testi. |
| Tedavi Yöntemleri | Semptomsuz vakalar izlenebilir. Semptomatik vakalarda cerrahi aort kapak replasmanı (AVR), transkateter aort kapak implantasyonu (TAVI), balon valvüloplasti. |
| Komplikasyonlar | Kalp yetmezliği, ani kardiyak ölüm, pulmoner hipertansiyon, endokardit, aritmi. |
| Önleme Yöntemleri | Hipertansiyon ve kolesterol kontrolü, sağlıklı beslenme, sigaradan kaçınma, düzenli egzersiz, romatizmal ateşin tedavisi. |
Prof. Dr. Tuna Katırcıbaşı Prof. Dr. Tuna Katırcıbaşı Adana’da kalp ve damar hastalıkları alanında çalışmaktadır. Adana Kardiyoloji uzmanı Prof. Dr. Tuna Katırcıbaşı halen Adana Medline Hastanesinde çalışmaktadır. Çalıştığı kurum koroner yoğun bakım, koroner angiografi, sanal angiografi, ekokardiyografi, transözefagial ekokardiyografi, 24 saat ritm holter, tansiyon holter gibi tetkikleri yapabilme imkanına sahiptir. 
Aort Darlığı Belirtileri Nelerdir?
Aort darlığının belirtileri arasında şunlar yer alabilir:
- Ani kalp krizi gibi güçsüz kalp atışları
- Nefes darlığı
- Öksürük
- Kasık ağrısı veya sırt ağrısı
- Baş dönmesi
- Yorgunluk
- Nefes alırken güçlük
- Kalp hızının hızlandığı
Ancak, aort darlığının belirtileri bazen hafif olabilir veya hiç görülmeyebilir. Bu nedenle, aort darlığının erken tanısı için düzenli olarak kalp sağlığınızı kontrol ettirmeniz önemlidir.
Aort Darlığı Tedavisi Nasıl Yapılır?
Aort darlığı tedavisi, hastalığın seviyesine ve ciddiyetine göre değişebilir. Tedavi seçenekleri arasında şunlar yer alabilir:
- Medikal tedavi: Aort darlığının sebeplerine bağlı olarak, hipertansiyon, yüksek kolesterol veya diğer kalp hastalıklarının tedavisi gerekebilir.
- Cerrahi tedavi: aort kapağının cerrahi olarak değiştirilmesini içerir.
- TAVİ (Transarterial Valve Implantasyonu): Aort darlığının bazı formlarında ve şimdilik seçilmiş hasta gruplarında kasık damarlarından girilerek anjiyografi odasında genel yada sedasyon anestezisi altında kapaklar kasık damar yoluyla taşınan bir biyoloji kapak ile değiştirilir. Bu durumda hastanın göğüs kafesi açılmadan işlem yapıldığı için hasta daha kısa sürede taburcu olur. Bu yazının yazıldığı tarihlerde sadece açık cerrahi için yüksek riskli hasta grubuna yapılan bu prosedür inanıyorum ki ilerleyen yıllarda aort darlığında açık cerrahisin yerini tamamen alacaktır.
Uygun tedavi seçeneğinin belirlenmesi için doktorunuzla konuşmanız ve muayene olmanız önemlidir. Bu hastalık ciddi bir durum olduğu için düzenli kontrol ve tedavi yapmak önemlidir. Aort darlığı, ciddi bir kalp hastalığı olarak kabul edilir çünkü aort anevrizması genişlemesi veya yırtılması sonucu ani ölümle sonuçlanabilir.
Anevrizma yırtılması özellikle aort darlığı genişlemesi olduğunda veya aort anevrizmasının boyutu büyüdükçe daha yüksek bir risk taşır. Bu nedenle, aort darlığının erken tanısı ve tedavisi önemlidir. Eğer aort darlığının belirtileri fark edilirse, doktorunuzla hemen konuşmanız ve muayene olmanız çok ama çok büyük bir önem arz etmektedir. Aort darlığı tedavisi, hastalığın seviyesine ve ciddiyetine göre değişebilir.
Medikal tedavi, genellikle ilaçlarla yapılır ve bu tedavi seçeneği için gerekli olan süre ve düzenli kontrollerle uyumlu bir şekilde yapılması gerekir. Cerrahi tedavi, genellikle aort kapağı protez bir kapak ile değiştirilir ve kalp cerrahisi gerektirir ve bu tedavi seçeneği için hastanede yatılması ve sonrasında iyileşme sürecine bağlı olarak belirli bir süre için kontrollerle uyumlu bir şekilde yapılması gerekir.
TAVİ gibi minimal invaziv tedavi seçenekleri ise cerrahi tedavi seçeneklerine göre daha az invaziv olduğu için daha az riskli ve iyileşme süresi kısa olabilir. Ancak her tedavi seçeneği için doktorunuzun yaptığı muayene sonucunda hangi tedavi seçeneğinin uygun olduğu kararını verecektir. Aort darlığı tedavisi zor olabilir ancak erken tanı ve tedavi ile hastalığın ilerlemesi önlenebilir ve ciddi sonuçlar oluşmadan tedavi edilebilir.
Aort darlığı tedavileri genellikle başarılıdır. Ancak, tedavinin başarısı hastalığın ciddiyetine, hastanın genel sağlık durumuna ve tedavinin zamanına göre değişebilir. Medikal tedavi ile kontrol edilemeyen veya ilerlemiş aort darlığı durumlarında cerrahi veya minimal invaziv tedavi seçenekleri daha yüksek başarı oranlarına sahiptir.
Sıkça Sorulan Sorular
Aort darlığı hangi belirtilerle kendini gösterir?
Aort darlığı, aort kapakçığının daralması sonucu genellikle belirti vermeyebilir, ancak hastalık ilerledikçe semptomlar görülmeye başlanır. En yaygın belirtiler arasında fiziksel aktivite sırasında göğüs ağrısı veya sıkışma, eforla bayılma veya baş dönmesi, nefes darlığı, yorgunluk ve kalp çarpıntıları yer alır. İleri evrelerde, kalp yetmezliği belirtileri olarak ayak bileklerinde ve ayaklarda şişlik görülebilir. Çocuklarda ise, yetersiz beslenme, kilo alamama ve nefes alma güçlüğü gibi belirtiler gözlemlenebilir. Semptomlar olmasa da hastalığın hafif olduğu anlamına gelmez, bu nedenle erken tespit ve tedavi için düzenli tıbbi kontroller büyük önem taşır.
Transkateter aort kapak replasmanı (TAVR) kimler için uygundur?
Transkateter aort kapak değişimi (TAVR), cerrahi aort kapak değişimine uygun olmayan veya yüksek cerrahi risk taşıyan şiddetli semptomatik aort darlığı olan hastalar için uygundur. Uygunluk kriterleri arasında ortalama basıncın 40 mmHg’nın üzerinde olması, jet hızının 4.0 m/s’yi aşması ve aort kapak alanının 0.8 cm²’den az olması yer alır. Hastaların, New York Kalp Derneği (NYHA) fonksiyonel sınıfı II’nin üzerinde olmalı ve ölüm veya ciddi, geri dönüşümsüz morbidite riski %50’nin üzerinde olmalıdır. Dışlama kriterleri arasında son zamanlarda geçirilmiş miyokard enfarktüsü, konjenital unikuspid veya bikuspid aort kapağı, non-kalsifiye aort kapağı, karışık aort kapak hastalığı, şiddetli mitral yetersizliği, tedavi edilmemiş ciddi koroner arter hastalığı, şiddetli ventriküler disfonksiyon ve diğer bazı spesifik durumlar yer alır. TAVR ile cerrahi aort kapak değişimi (SAVR) arasındaki karar, hasta spesifik faktörlerine, teknik kontraendikasyonlara ve tahmin edilen yaşam süresi ile protetik kalıcılık arasındaki dengeye bağlıdır.
Aort darlığının tedavisinde cerrahi müdahale ne zaman gereklidir?
Aort darlığı için cerrahi müdahale, genellikle semptomları olan, şiddetli darlığı olan hastalar için önerilir. Bu hastalar, göğüs ağrısı, nefes darlığı veya bayılma gibi semptomlar gösterdiklerinde tedavi edilmezse hayati risk taşırlar. Ayrıca şiddetli aort darlığına sahip, asemptomatik hastalarda sol ventrikül ejeksiyon fraksiyonu %50’nin altında ise veya başka kardiyak cerrahiler yapılacaksa cerrahi müdahale önerilir. Cerrahi müdahale kararı, hastanın cerrahi riski, yaşı, komorbiditeleri ve anatomik durumuna bağlı olarak verilir.
Aort darlığı erken teşhis edilmezse ne gibi riskler doğurur?
Aort darlığı erken teşhis edilmezse ciddi sağlık riskleri ortaya çıkar. Tedavi edilmeyen ileri düzey aort darlığının prognozu kötü olup, yapılan çalışmalara göre 70 yaş altındaki hastalar için bir yıllık hayatta kalma oranı %46, 70 yaş üstündeki hastalar için ise %16’ya düşmektedir. Ayrıca tedavi edilmemiş kalp kapak hastalıkları, aort darlığı dahil, yaygındır; Doğu Anglia Üniversitesi’nden yapılan bir araştırmaya göre, 60 yaşın üzerindeki bireylerin %28’inde tanı konmamış kapak hastalığı bulunmaktadır, bu da kalp krizi ve inme riskini artırır. Erken tanı ve zamanında müdahale bu olumsuz sonuçların önlenmesi için kritik öneme sahiptir.
Aort darlığında ilaç tedavisi yeterli olur mu?
Aort darlığının tedavisinde ilaç tedavisi tek başına yeterli değildir, çünkü ilaçlar hastalığın ilerlemesini durdurmaz ve hayatta kalma oranlarını iyileştirmez. Aort darlığı, Avrupa ve Kuzey Amerika’da 75 yaş üstü yetişkinlerde yaklaşık %12,4 oranında görülmektedir. Belirtiler ortaya çıktıktan sonra tedavi edilmemiş şiddetli aort darlığı, 70 yaş altı bireylerde bir yıllık sağkalım oranı %46, 70 yaş üstü bireylerde ise %16’ya kadar düşebilir. Kesin tedavi, cerrahi aort kapak replasmanı (SAVR) veya transkateter aort kapak implantasyonu (TAVI) ile yapılan aort kapak değişimidir. Araştırmalar, erken müdahale ile kapak replasmanının, konservatif tedaviye kıyasla mortaliteyi önemli ölçüde azalttığını göstermektedir.
Prof. Dr. Mahmut Tuna Katırcıbaşı, 1998’de Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olmuş, kardiyoloji uzmanlığını 2003’te Mersin Üniversitesi’nde tamamlamıştır. Başkent Üniversitesi’nde doçent, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi’nde profesör olarak görev yapmıştır. Koroner arter hastalığı, hipertansiyon, kalp yetmezliği ve girişimsel kardiyolojide 25 yılı aşkın deneyime sahiptir. 2019’dan beri Adana Özel Medline Hastanesi’nde Kardiyoloji profesörü olarak hizmet vermektedir.
Adana'daki Kliniğimizin Konumu